…maar dan moeten we natuurlijk wel helder hebben wat we onder zweverigheid

Hoewel er gelukkig iets in aan het verschuiven is, associëren veel mensen zweverigheid nog steeds met zaken als mediteren, aura’s, bewustzijn, luisteren naar het ‘buikgevoel’ of naar je intuïtie of bijvoorbeeld aan mindfullness doen. Het wordt maar wat graag afgeserveerd. De ratio regeert.

Maar is dat nu eigenlijk wel echte zweverigheid? Als je zweeft ben je letterlijk los van de aarde. En de meeste zogenaamd zweverige stromingen propageren juist het ‘aanwezig zijn in het nu’ en van ‘voelen en ervaren’.

Echte zweverigheid is iets anders en wel degelijk riskant. In de loop van de eeuwen zijn we steeds meer in ons hoofd gaan leven. We zijn om allerlei redenen de religies in twijfel gaan trekken en zijn steeds meer gaan vertrouwen op ons analytisch vermogen: “Ik denk dus ik ben”, “Meten is weten”, “Gebruik toch je verstand”.

Misschien een beetje flauw om te zeggen, maar verder van de grond kun je niet komen dan als je in je hoofd zit. We zijn de ratio heilig gaan verklaren en hebben technologisch gezien fantastische ontdekkingen gedaan. Het hoofd is de baas geworden (het zogenaamd ‘gezonde verstand’). Omdat het zoveel materiële dingen heeft gepresteerd en onze samenleving in belangrijke mate heeft vorm gegeven, lijkt het alsof de resultaten ervan ‘gegrond’ zijn en alsof dat de norm zou moeten zijn. Het hoofd is echter niet zo’n alleskunner als we denken. Het hoofd kan eigenlijk geen keuzes maken, terwijl we dat wel die zeggenschap geven. Het kan wel de feiten op een rij zetten, maar vervolgens moet iets anders de keuze maken. 

Als keuzes ingewikkeld worden, dan neemt ons onderbewuste het over. In de prehistorie en ook in de nog levende oeroude stammen en volkeren is het doodgewoon om hierop  te vertrouwen en beslissingen op te baseren en rekening te houden met de aarde en met de gemeenschap. In onze samenleving is steeds meer universele en ervaringskennis ‘ondergronds’ gegaan, feitelijk is het vat van on- en onderbewustzijn groter geworden en zijn we ‘een stuk dommer geworden’. Dit is ten koste gegaan van het evenwicht, de balans en het leven op aarde. We zijn het gevoel van samenhangen verloren, van overzicht, van zelfs ons geweten, kortom van hoe je leeft. We zijn van de aarde losgeraakt in alles wat we doen en zijn, we zijn gaan zweven. De gevolgen zijn dramatisch gebleken. Het ongeremde rationaliseren en industrialiseren hebben geleid tot een onbalans in de ecosystemen van de aarde en dit is bedreigend voor ons voortbestaan, niet meer en niet minder. De aarde overleeft het uiteindelijk wel, dat doet ze al zo’n 5 miljard jaar, alleen wij en de vele dier- en plantensoorten niet. Waarom hebben zoveel mensen een burnout? Hoe zijn we in armoede- en migrantencrises gekomen, waarom hebben we de aarde zo uitgeput, hoe kunnen sommige, toch slimme mensen nog ontkennen dat er een milieu- en klimaatcrisis is? Dat kan alleen omdat we onze verbinding met onze bron, de aarde grotendeels verloren hebben laten gaan en de technologische hoofdkennis niet verbonden hebben met onze wezenlijk bronnen. Hoeveel meer kun je zweven? En juist de ‘hoofdmensen’ vinden dat degenen die pleiten voor bewustzijn en daar op vertrouwen, zweverig zijn. Natuurlijk weten we allemaal dat dit angst is, angst om de controle te verliezen of omdat het niet het persoonlijk belang lijkt te dienen. We weten ook allemaal dat angst een slechte raadgever is. Maar het is te riskant om onbesproken te laten.

Je kunt eigenlijk nooit iets oplossen met dezelfde manier waarop het ontstaan is. Dus de oplossing van de ecologische crisis vraagt niet alleen om schonere technologie. Natuurlijk zijn er goede technologische ontwikkelingen, maar die leiden niet noodzakelijkerwijs tot weer het besef van onze echte verbinding met de aarde en dus niet tot een permanente oplossing. Hoog tijd om de echte zweverigheid van het hoofd in een ander licht te zien en daadwerkelijk te leren van waarom het fout is gegaan. Hoog tijd ook om ons hoofd te gebruiken waarvoor het bedoeld is, namelijk dingen op een rijtje krijgen, te onderzoeken en te analyseren als ondersteuning aan ons onderbewuste, aan daar waar de wijsheid zetelt. Het hoofd is ‘de dienaar die we tot koning hebben gekroond’, uitspraak vrij naar Einstein. Buik, hart en hoofd moeten weer in evenwicht komen. 

Er is nog een ander aspect. We beseffen te weinig dat veel van onze denkpatronen zijn geworteld in de onderbuik, in oordelen, in persoonlijke of groepsbelangen, in vaste overtuigingen, terwijl het lijkt alsof we heel redelijk zijn en logisch redeneren. Maar dit vertroebelt onze besluiten. Om dit door te hebben, is bewustzijn nodig, veel bewustzijn en dat is hoognodig om een werkelijke slag te maken om te werken aan een leefbare aarde.

Weg dus met de zweverigheid van het hoofd! Laten we ons weer op onszelf, op de aarde en alom aanwezige oeroude kennis afstemmen en vertrouwen en ervan leren.